28.06.2025
AŞIRI SICAKLARA DİKKAT
Aşırı sıcak havalar çocuklar, yaşlılar, kalp ve diğer kronik hastalığı olanlar başta olmak üzere insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Bu etkilerin ortaya çıkmasında sıcaklık derecesinin yanında nem oranı ve hava akımı da önemli rol oynar.
Sıcak havanın etkisiyle vücutta ısınma eğilimi başlar. Bu etkiyi dengelemek için derideki yüzeysel damarlar genişler terleme artar bu şekilde ısı kaybedilmeye çalışılır.
Kalp atım hızı yükselir. Kalbin iş yükü artar. Tansiyon düşer veya düşen tansiyonu dengelemek için aşırı aktive olan sempatik sistem nedeniyle yükselebilir. Tansiyon sorunu olanların kan basıncı yakından izlenmelidir.
Bir süreliğine ilaçların dozu azaltılabilir. Özellikle idrar söktürücü özelliği olan ilaçların dozunun ayarlanması gerekebilir. Sıvı kaybı nedeniyle kanın akışkanlığı azalır. Pıhtılaşma eğilimi artabilir. Azalan kan hacmi nedeniyle böbrek kan akımı azalabilir.
Özellikle böbrek fonksiyon bozukluğu olanlarda böbrek kan akımı azalıp böbrek yetersizliği gelişebilir. Kanda elektrolit dengesizliği oluşup kas krampları, kas güçsüzlüğü, kalp ritim bozuklukları, gelişebilir.
Özellikle çocuklar ve yaşlılar bu etkilere daha duyarlıdır. Anlam verilemeyen şuur bulanıklığı gelişebilir. Bu konuda duyarlı olunmalıdır.
Sıcağın sağlık üzerine etkilerinden korunmak için yeterli bol su içilmelidir. İdrar rengi açık sarı olacak şekilde sıvı tüketimi artırılmalıdır. İdrarınız koyu sarı ve az miktardaysa yeterli sıvı almadığınız anlamına gelir.
Alkol, çay, kahve, kola gibi içeceklerin alımı azaltılmalı çünkü bu içeceklerin idrar söktürücü özellikleri vardır sıvı kaybını artırır. Çay içilmesi serinletmez, hem sıcak içilmesi nedeniyle vücut ısısını artırır, idrar söktürücü özelliği nedeniyle sıvı kaybettirir hem de kalp ritmini hızlandırıcı etkisi nedeniyle kalbin iş yükünü artırır.
Yaz boyunca bol, gözenekli, ısıyı hapsetmeyen ince ve açık renk kıyafetler tercih edilmelidir. Şapka ve UV filtreli güneş gözlüğü takılmalıdır. Güneşe maruz kalan gölgelere güneş kremi sürülebilir. Güneşin tepede olduğu saatlerde güneş altında kalınmamalıdır.
Ev ve iş ortamı klima veya vantilatörle serinletilmelidir. Güneş gören pencereler perde, panjur veya güneşlikle gölgelendirilmelidir. Fırın, ocak, ütü gibi ısı yayan cihazların kullanımı azaltılmalıdır. Gün içinde ılık duşlar alınarak serinleme sağlanabilir.
Ağır, sindirimi zor gıdalardan kaçınılmalı, tıka basa yenilmemeli, az ve hafif gıdalar tercih edilmelidir. Sıcakta besinler daha çabuk bozulur ve gıda zehirlenmelerine neden olabilir. Bu nedenle gıda hijyenine dikkat edilmeli gıdalar buzdolabında korunmalı hızlı tüketilmelidir.
Ağır ve yorucu işlerden kaçınılmalı tercihen günün serin saatlerinde yapılmalı, molalar verilmeli, çalışma ortamını gölgelemeye serinletmeye çalışılmalıdır. Bol, soğutulmuş su ve mineralli su içilmelidir. Bu kaidelere uyulmazsa sıcak havalarda iş kazası riski artabilir.
Özellikle çocuklar, yaşlılar, evcil hayvanlar araba içinde bırakılmamalı. Tahmin edilenden çok daha kısa süreden aşırı sıcak, aşırı terleme nedeniyle ciddi sağlık sorunları gelişebilir. Ayrıca araba içinde unutulan cam, sprey, çakmak gibi araç gereçler patlamaya ve yangına neden olabilir.
Aşırı sıcaklar sıcak çarpması dediğimiz klinik tabloya neden olabilir. Yaşlılar, çocuklar, sporcular, askerler, ağır işte çalışanlar, kronik hastalığı olanlar risk altındadır. Temelde vücut sıcaklığını ayarlayan uyum mekanizmasının yetersiz kalması, iflas etmesi nedeniyle gelişir. Bu tabloda vücut sıcaklığı artmıştır kırk dereceyi bulabilir.
Cilt kızarık ve kurudur. Dil ve dudaklar kurumuştur. Cilt buruşmuş gerginliğini yitirmiştir. Şuur bulanıklığı, kaslarda kramplar, ağrılı kasılmalar meydana gelebilir. İdrar çıkışı durmuştur veya çok az ve çok koyu sarı idrar vardır. Şiddetli baş ağrısı, bulantı ve kusma görülebilir.
Bu tablo tıbbi bir acildir. Ani ve ölümcül sonuçları olabilir. 112 aranmalı, hasta serinletilmeye çalışılmalı alınabiliyorsa ağızdan ve veya damar yolundan uygun sıvı ve elektrolit desteği verilmelidir.
Tavsiye ettiğim ilkelere uyarak sağlık sorunu yaşamadığınız güzel ve serin bir yaz diliyorum.
